آپنه خواب ، یکی از اختلالات خواب است که باعث می گردد تنفس در حین خوابیدن قطع شود. خوشبختانه مغز برای محافظت از ما ، بدن را مجبور به بیدار شدن می کند اما این موضوع منجر به عدم بهره مندی از یک خواب راحت می شود. با گذشت زمان این عارضه می تواند به بروز عوارض جدی تری بیانجامد ، اما جای نگرانی نیست زیرا در اغلب موارد می توان آن را مدیریت کرد. کلمه آپنه ، از یک کلمه یونانی به معنی “نفس نکشیدن” ریشه گرفته شده است. این اتفاق زمانی رخ می دهد که راه هوایی بسته شده باشد و یا مغز به صورت صحیح نفس کشیدن را کنترل نکند. در این مقاله از دکتر رزم پا بهترین جراح بینی در تهران ، به تمامی علائم و راه حل های این معضل پرداخته ایم ، پس با ما همراه باشید.
چه چیزی باعث بروز آپنه خواب می شود؟
این بیماری معمولا به دلایل خاصی رخ می دهد و در تحقیقات ثابت شده است که ریشه خانوادگی دارد. عموما سه نوع کلی آگنه وجود دارد که هر کدام به علت خاصی رخ می دهند :
- آپنه انسدادی خواب (OSA)
- آپنه مرکزی خواب (CSA)
- آپنه پیچیده یا ترکیبی خواب
آپنه انسدادی (OSA)
این نوع ، از همه شایع تر است و زمانی رخ می دهد که عضلات سر و گردن در حین خواب شل شوند. این امر باعث می شود بافت های اطراف روی نای فشار وارد کنند ؛ به همین دلیل هوا نمی تواند از آن عبور نماید.
آپنه مرکزی
این مدل ، به خاطر وجود یک مشکل در مغز رخ می دهد. در شرایط عادی ، مغز تمام مدت تنفس را کنترل می کند ، حتی در حین خواب. آپنه خواب زمانی رخ می دهد که مغز به عضلات مربوط به تنفس سیگنال نمی فرستد.
این مدل می تواند به علل مختلفی روی دهد. برای مثال :
- مشکل قلبی
- پایین آمدن اکسیژن خون (هیپوکسی) که به علت زندگی در ارتفاعات رخ می دهد
- آسیب به سیستم عصبی ، مخصوصا در ساقه مغز یا بخش هایی از نخاع
- درمان آپنه خواب انسدادی با سی پپ (معمولا این عارضه با استفاده دائم از این دستگاه برطرف می شود)
- بیماری های مربوط به سیستم عصبی مثل آمیوتروفیک لاترال اسکلروز (ALS)
آپنه پیچیده
این مدل ترکیبی از دو نوع قبلی می باشد
آپنه خواب روی چه کسانی تاثیر می گذارد؟
این عارضه می تواند گریبان هر کسی را بگیرد ، از نوزادان گرفته تا بزرگسالان. آپنه در شرایط خاص و برای افراد خاص بیشتر رخ می دهد.
در این قسمت عاملین بروز آپنه انسدادی را نام برده ایم :
- قبل از پنجاه سالگی ، این اختلال خواب بیشتر برای مردان رخ می دهد و بعد از آن ، بیشتر زنان درگیر آن خواهند شد.
- با بالا رفتن سن ، احتمال بروز این مشکل نیز افزایش خواهد یافت
- اضافه وزن و چاقی مفرط ریسک بروز این عارضه را تا حد زیادی بالا می برد
در این قسمت فاکتورهای بروز آپنه مرکزی را شرح داده ایم :
- افرادی که از داروهای مسکن افیونی استفاده می کنند
- بیماران بالای شصت سال
- اشخاصی که با بیماری های قلبی مثل فیبریلاسون دهلیزی یا نارسایی احتقانی قلب (CHF) دست و پنجه نرم می کنند
- استفاده از دستگاه سی پپ (CPAP) برای افراد مبتلا به آپنه خواب انسدادی ، می تواند باعث بروز آپنه مرکزی اورژانسی شود.
- آن دسته از افرادی که در ارتفاعات زندگی می کنند نیز بیشتر با این نوع آپنه مواجه خواهند شد.
تشخیص آپنه خواب
برای تشخیص این بیماری باید به یک متخصص گوش و حلق و بینی یا جراح بینی مراجعه کنید. ایشان به این منظور سوالاتی را در مورد علائم و سوابق پزشکی تان ، از شما می پرسند. در صورتی که بر اساس این نشانه ها ، به وجود آپنه مشکوک شوند ، برای بیمار تست هایی را تجویز می نمایند.
تست های تشخیص آپنه خواب
پلی سومنوگرافی : در این تست ، باید شب را در یک مرکز درمانی بخوابید. در این مرکز ، تجهیزاتی استفاده شده اند تا بیمار تا جای ممکن راحت باشد و در عین حال ، خواب او مورد بررسی قرار گیرد. در این تست از سنسورهایی بهره گرفته می شود که ضربان قلب ، تنفس ، سطح اکسیژن خون ، امواج مغزی و غیره را ارزیابی می کنند.
تست آپنه خواب در خانه : این مدل به فرد اجازه می دهد تا این تست را در خانه خود به انجام رساند. این آزمایش شبیه پلی سومنوگرافی است ، اما شامل ارزیابی امواج مغزی نمی شود. نمی توان با این تست مدل مرکزی آپنه را تشخیص داد و معمولا در شرایطی که بیماری فرد شدید باشد توصیه نمی شود.
درمان آپنه خواب
بسته به نوع این بیماری و شدت آن ، می توان از روش های درمانی بسیاری بهره گرفت. توجه داشته باشید این روش ها به صورت کامل این مشکل را رفع نمی کنند ، اما می توانند از بروز مشکلات جدی تر و یا شدت آن جلوگیری نمایند.
بسیاری از درمان ها باید بخشی از روتین روزانه شما باشند. این امر می تواند تاثیر این اختلال روی زندگی را کم کرده یا از بین ببرد. در ادامه درمان های مختلف را نام برده ایم :
- درمان های غیر دارویی
- فشار هوایی مثبت و استفاده از دستگاه های ونتیلاتور
- استفاده از ابزارهای دهانی
- تحریک کننده های عصبی
- جراحی
- دارو
جراحی
انجام جراحی روی گوش و حلق و بینی می تواند به درمان آپنه خواب و رفع انسداد راه های هوایی کمک کند. این عمل ها شامل موارد زیر می شوند :
- سومنوپلاستی : در این فرآیند از امواج رادیویی در بافت های نرم اطراف بخش بالایی نای استفاده می شود
- عمل لوزه : برداشتن لوزه های حلقی باعث خواهد شد بخشی که دهان ، حلق و سوراخ های بینی بهم متصل می شوند بازتر گردد. این امر موجب می شود تا هوا به شکل ساده تری از آن ها عبور کند. این پروسیجر بیشتر برای کودکانی که از آپنه خواب انسدادی رنج می برند مناسب است.
- یووُولوپالاتوفارینگوپلاستی (UPPP) : در این عمل زبان کوچک که ته حلق قرار دارد برداشته می شود. همچنین بافت نرم از کام و حلق نیز برداشته خواهد شد. این امر ناحیه ای که گلو و دهان بهم می رسند را باز کرده و به همین جهت هوا به شکل آسان تری به ریه ها خواهد رسید.
- جراحی فک : در فرآیندهای زیادی می توان موقعیت فک را به صورت جزئی تغییر داد تا بافت نرم به راه هوایی فشار وارد نکند. این پروسه ها مخصوصا برای افرادی مناسب هستند که به خاطر دلایل ساختاری مثل میکروگناتسیم (کوچک بودن فک پایین) به آپنه خواب مبتلا شده اند.
- عمل بینی : یکی از مدل های شایع جراحی بینی ، سپتوپلاستی یا همان عمل انحراف بینی می باشد. در این رویکرد بافت نرم بینی صاف شده تا هوا راحت تر از این عضو عبور کند.
دارو برای درمان آپنه خواب
علاوه بر دیگر درمان های اتخاذ شده برای این اختلال ، می توان از داروهایی نیز استفاده کرد. برای مثال داروهایی که حاوی خواب آور هستند و یا داروهای محرک تنفسی می باشند برای رفع این عارضه مناسبند. دقت داشته باشید که تمامی این داروها باید توسط پزشک شما تجویز شوند و نباید به صورت خود سرانه اقدام به مصرف آن ها نمایید. ایشان می توانند بهترین رویکرد درمانی را برای شما انتخاب کرده و مشکل شما را رفع نمایند.
برای دانلود پی دی اف مقاله کلیک کنید
