آلرژی بینی که در اصطلاح پزشکی به آن رینیت آلرژیک (Allergic Rhinitis) گفته می شود ، یک واکنش بیش از حد دستگاه ایمنی به عوامل محیطی است که معمولا بی ضرر هستند. این بیماری بسیار شایع است و در همه گروه های سنی به وفور مشاهده می شود. در برخی افراد رینیت بینی خفیف تر اما در برخی دیگر حادتر است. در مقاله پیش رو ، بهترین جراح بینی تهران به بررسی این معضل رایج و علل و درمان آن می پردازد.
علل و عوامل ایجاد آلرژی بینی
رینیت آلرژیک نوعی حساسیت به برخی محرک ها مانند ذرات معلق است و زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه مواد محرکی مانند گرده گیاهان (به ویژه در بهار و پاییز) ، گرد و غبار خانگی ، موی حیوانات (سگ ها و گربه ها) ، قارچ ها و کپک ها را به عنوان مهاجمان خطرناک شناسایی می کند و در پاسخ ، موادی مانند هیستامین آزاد می کند که علائم آلرژی را ایجاد می کنند.
علائم آلرژی بینی
افراد مبتلا به آلرژی علائم و نشانه های آن را به خوبی می شناسند و به دنبال راه نجات از آن هستند. رینیت آلرژیک معمولا به شکل های مختلف بروز می یابد که رایج ترین علائم و نشانه های آن عبارتند از :
- عطسه های مکرر
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- خارش بینی ، چشم ها ، گلو یا پوست
- چشم های قرمز و اشک آلود بر اثر آلرژی بینی
- سرفه های خشک
- کاهش حس بویایی ناشی از رینیت آلرژیک
- سر درد یا فشار در سینوس ها
- خستگی مزمن (در موارد شدید)
آلرژی بینی چگونه تشخیص داده می شود ؟
برای تشخیص دقیق رینیت بینی ، بهترین متخصص گوش و حلق و بینی ابتدا شرح حال بیمار و علائم او را بررسی و سپس ، بینی ، گلو و چشم ها را معاینه می کند. در موارد لازم ، تست پوستی آلرژی و آزمایش خون برای اندازه گیری آنتی بادی IgE اختصاصی انجام خواهد شد.
روش های درمان رینیت آلرژیک
برای درمان آلرژی بینی و کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی فرد ، راه های مختلفی وجود دارد ، اما ممکن است راه قطعی درمان نباشد و تنها به کاهش و کنترل آن کمک کند. دکتر ابراهیم رزم پا ، بهترین جراح بینی تهران ، موارد زیر را از رایج ترین روش های موثر در درمان رینیت می داند :
| روش درمان | توضیحات |
| پرهیز از مواد آلرژن | با استفاده از دستگاه تصفیه هوا ، بستن پنجره ها در فصل گرده افشانی ، شستن مرتب ملحفه ها با آب گرم و دوری از حیوانات خانگی در صورت لزوم |
| دارو درمانی |
|
| درمان های خانگی و طبیعی | با استفاده از روش هایی همچون بخور گرفتن ، استفاده از سرم شستشوی بینی و مصرف عسل طبیعی در برخی موارد برای آلرژی به گرده |
درمان قطعی آلرژی بینی
رینیت آلرژی یک واکنش طبیعی سیستم ایمنی است و در واقع ریشه کن کردن آن به راحتی امکان پذیر نیست. اما راه هایی وجود دارد که به درمان پایدار یا حتی رهایی طولانی مدت از علائم کمک می کند. در حالت معمول ، داروها فقط علائم آلرژی را کنترل می کنند ، اما درمان قطعی یعنی رفع حساسیت بدن به ماده آلرژن.
تنها روش علمی تأیید شده برای درمان ریشه ای آلرژی بینی ، ایمونوتراپی (Immunotherapy) است. ایمونوتراپی یا واکسن آلرژی ، شامل قرار دادن تدریجی بدن در معرض دوزهای کنترل شده آلرژن در طول زمان است تا سیستم ایمنی به تدریج تحمل ایجاد کند. ایمونوتراپی به دو روش اصلی انجام می شود که عبارتند از :
- ایمونوتراپی تزریقی : تزریق آلرژن زیر پوست در کلینیک ، در جلسات منظم (ابتدا هفتگی و سپس ماهانه) که دوره درمان آن معمولاً ۳ تا ۵ سال طول می کشد.
- ایمونوتراپی زیرزبانی : مصرف قرص یا قطره آلرژن زیر زبان در منزل. این روش مخصوص برخی انواع آلرژی بینی مثل گرده چمن و گرد و غبار است.
در بسیاری از بیماران ، پس از ایمونوتراپی ، علائم رینیت تا حد زیادی از بین می رود یا نیاز به دارو بسیار کم می شود و حتی ممکن است سال ها بدون علائم باقی بمانند.
ورزش استقامتی و تاثیر آن بر رینیت آلرژیک
مطالعات اخیر نشان می دهند که تمرینات استقامتی ممکن است تأثیرات مثبتی بر بهبود علائم آلرژی بینی داشته باشند. تمرینات استقامتی ، با افزایش ترشح میوکاین ها (پروتئین های التهابی تولید شده توسط عضلات) ، ممکن است باعث تعدیل پاسخ های ایمنی و کاهش التهاب سیستمیک شوند. این تمرینات از طریق مکانیسم هایی مانند کاهش سطح سیتوکین های پیش التهابی مانند IL-4 ، IL-5 و IL-13 ، افزایش ترشح سیتوکین های ضدالتهابی مانند IL-10 و بهبود عملکرد سیستم آنتی اکسیدانی بدن ، احتمالاً شدت علائم رینیت آلرژیک را کاهش می دهند.
همچنین ، تمرینات مقاومتی با تقویت سیستم تنفسی و بهبود گردش خون ، ممکن است به کاهش احتقان بینی و آلرژی بینی و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کنند. برخی مطالعات حیوانی و انسانی نیز نشان داده اند که فعالیت های ورزشی منظم ، از جمله تمرینات استقامتی ، با کاهش سطح IgE (پادتن مرتبط با واکنش های آلرژیک) و تعدیل فعالیت ماسِت سِل ها ، نقش محافظتی در برابر التهابات آلرژیک ایفا می کنند.
دکتر رزم پا
پروفسور ابراهیم رزم پا از برترین متخصصان گوش و حلق و بینی و فلوشیپ جراحی های سر و گردن است. دکتر رزم پا علاوه بر سابقه طولانی در زمینه جراحی بینی ، تجربه تالیف آثار و سخنرانی در همایش ها و کنگره های گوناگون را دارد.